De Italiaanse maaltijd

‘Hoe werkt het nu eigenlijk aan tafel met al die verschillende gangen?’ is een veel gestelde vraag, wanneer wij met familie en vrienden uit eten gaan in een Italiaans restaurant. ‘Dat krijg je toch nooit allemaal op?’ wordt er dan gezegd.

Vaak denken de mensen bij Italiaans eten aan pasta. Italiaans eten is veel meer dan dat. Men herkent de Italiaanse traditionele maaltijd voornamelijk aan de pasta, of in elk geval de ‘pastagang’. De Italianen serveren een maaltijd als pasta, rijst of polenta graag apart. Als het op eten aankomt, hebben de Italianen regels, waar ze zich graag aan houden. De duur van de maaltijd en de tijd dat ze aan tafel doorbrengen, geeft aan hoe belangrijk het is, om met familie de tijd door te brengen, om relaties op te bouwen en deze te onderhouden.

Het eten van een maaltijd is een belangrijke, gestructureerde aangelegenheid. Traditioneel bestaat een maaltijd uit minimaal vier gangen.

1. De antipasto, het opwarmertje voor de hoofdmaaltijd. Letterlijk betekent het ‘voor de pasta’. Lekkere hapjes die voor de pastagang worden gegeten. Antipasti is bedoeld om de eetlust op te wekken zonder de maag te vullen. Een goede antipasti wordt koud of op kamertemperatuur gegeten. Dunne plakjes gerookt vlees, olijven, kaas, groenten en zeevruchten in combinatie met vers brood.
2. De primo piatta bestaat meestal uit pasta, rijst of polenta. De vorm van de pasta wordt afgestemd op de saus. Een algemene regel is, dat gladde sauzen worden gecombineerd met lange pasta’s en sauzen met grote stukken groente, zeevruchten of vlees, met pasta vormpjes. Dit zorgt ervoor dat je met één hap van alles wat krijgt. Pasta’s worden geserveerd op kamertemperatuur. Er zijn ook traditionele warme (oven)gerechten, zoals lasagne.
3. De secondo is de tweede gang en bevat het vlees- , vis- of groentegerecht met soms een contorno (bijgerecht) of salade. Vlees en vis worden op verschillende manieren bereid. Groenten worden vaak gekookt, maar op kamertemperatuur geserveerd.
4. Il Dolce, het dessert, komt als laatste. Dankzij het klimaat van Italië zijn allerlei vruchten het hele jaar door verkrijgbaar. Vers fruit is populair als dessert. Daarnaast wordt ijs, uitgevonden door de Italianen, ook veel gegeten. Iedereen kent de vele verschillende smaken wel.

Eigenlijk komt na Il dolce nog een koffie, want Italianen drinken nooit hun espresso bij het dessert. En bij of na de koffie zijn er nog de digestivi, alcoholische drankjes die de spijsvertering bevorderen.

Tegenwoordig eten Italianen dagelijks niet meer een dergelijk maaltijd van meerdere gangen. Ze eten vaak maar één of twee van deze gangen en de volgorde staat niet meer vast. Hoewel de primo nooit op de secondo volgt, eet men wel een maaltijd van antipasti gevolgd door primo, of primo gevolgd door antipasti. Minder gebruikelijk is antipasti gevolgd door secondo of secondo met antipasti erbij. Hou je het nog bij? Maakt niet uit, eet gewoon zoals jij wilt eten. Dat is het motto van tegenwoordig.

Of je nu kiest voor een traditionele 4 gangen diner of een modernere versie, feit is: Italiaans eten is het lekkerst als je één gerecht tegelijk neemt.